Wojenny Piotrków. Zagadki z okupacyjnej bibuły

"Wiadomości piotrkowskie. Petrikauer Nachrichten" ukazywały się tylko przez kilka tygodni. Ich głównym zadaniem było wprowadzanie nowych porządków w mieście. Redaktorem odpowiedzialnym był Jerzy Jaremkiewicz, redakcja działała przy ul. Słowackiego 24.

W tym czasie zaczęły się ukazywać tygodniki obejmujące cały obszar Generalnego Gubernatorstwa i gazety codzienne wydawane dla regionów Warszawy, Radomia, Krakowa, Kielc, Częstochowy. Piotrków znalazł się pod zasięgiem "Kuriera Częstochowskiego". Wszystkie gazety przedstawiały sytuację zgodną z wytycznymi hitlerowskiej propagandy. Obowiązywał przy tym zakaz posiadania odbiorników radiowych.

W kolejnych latach tytułów konspiracyjnych gazet przybywało. Trudno ustalić, gdzie wydawano skromne, pisane na maszynie, bądź wydawane na powielaczach gazetki takie jak "Wiadomości Wieczorowe", "Ajencja Prasowa", "Agencja Prasowa", "Bój", "Przegląd", "Przegląd Polityczny" czy "Naród i Kultura".

Co prawda "Przegląd Polityczny" informuje, że ukazuje się w Warszawie, a "Naród i Kultura" w Krakowie, lecz podczas okupacji hitlerowskiej często stosowano podobną praktykę - wprowadzano fałszywe dane, aby w razie wpadki skierować podejrzenia wroga w złą stronę.

Natomiast na podstawie dużej liczby zachowanych numerów można przypuszczać, że skromnie wydawane "Wiadomości Wieczorowe" powstawały w Piotrkowie lub okolicy.

Trybunalski gród już w 1941 roku stał się ważnym miejscem kolportażu prasy konspiracyjnej, wydawanej przez Armię Krajową i Narodową Organizację Wojskową. Pojawiały się również tytuły wydawane przez ludowców a także przez organizację "Miecz i Pług".

Do Piotrkowa przychodziły najczęściej koleją przesyłki gazet, które były dalej rozsyłane w różnych kierunkach, a zwłaszcza przemycane na obszar województwa łódzkiego wcielonego do III Rzeszy. Najważniejsze tytuły to "Biuletyn Informacyjny", "Szaniec", "Alarm", "Wiadomości Polskie", "Żołnierz Polski", "Walka i Lud", "Walka", "Wolna Polska", "Polak", "Rzeczpospolita Polska", "Placówka".

Na początku 1943 roku dowództwo piotrkowskiego Inspektoratu AK podjęło próbę wydawania własnego czasopisma. Wcześniejsza próba druku gazety w byłej drukarni Pańskich zakończyła się fiaskiem. Mjr. "Tomasz" Witold Skórzewski wraz z komendantem rejonu Kamieńsk por. "Sępem" Teodorem Gajewskim rozpoczęli wydawanie tygodnika "Polska Żyje". Zarekwirowano maszynę do pisania w mleczarni w Kamieńsku. Redakcyjna kwatera mieściła się w Gorzędowie. Praca nad gazetą odbywała się nocami. Nasłuchiwano komunikaty radiowe, konfrontowano je z mapami i redagowano teksty. Przepisywaniem na maszynie zajmowała się Irena Kiźlik, która przez całą noc z soboty na niedzielę pisała przez kalkę na cienkim papierze. Tygodnik "Polska Żyje" ukazywał się w nakładzie około stu egzemplarzy.

Na stronie tytułowej numeru z 23 marca 1943 roku czytamy: "W oparach wojny, wśród huku armat i jęku bomb, wśród przekleństw ludzi zgłodniałych, świat kształtuje swoje nowe oblicze, powstaje nowa Europa budowana na zrębach Karty Atlantyckiej, tylko że przyjściu tego nowego świata zagradza drogę żołdacka siła imperialistów "przestrzeni życiowej", czy też olbrzymia potęga militarna, której godłem "sierp i młot" (...).

Właśnie takie nastroje, niechętne Niemcom i nieufne Sowietom dominowały wśród Polaków. Jednak nikt się nie poddawał. Wierzono, że ojczyzna odzyska upragnioną wolność.