Obchody 1 września 2021 r. w Wieluniu. Prezydent Andrzej Duda oddał hołd ofiarom bombardowania miasta ZDJĘCIA, WIDEO

Głowa państwa wzięła udział w porannej uroczystości na placu Legionów. Tradycyjnie o godz. 4:40 zawyła syrena, a następnie zabił dzwon z inskrypcją "Pamięć i przestroga" - prezydencki dar dla Wielunia. Przemówienie otwierające obchody wygłosił burmistrz Paweł Okrasa. Po nim głos zabrał prezydent Andrzej Duda, który podkreślał, że "tu, w Wieluniu, byliśmy pierwszą ofiarą II wojny światowej".

- Nie mogli się pomylić. To był akt terroru, to nie była zwykła wojna. To było od samego początku złamanie wszelkich wojennych zasad, które wówczas i do dziś obowiązują – niebombardowania bez ostrzeżenia cywilnych obiektów, oznakowanych szpitali i punktów sanitarnych, miejsc kultu religijnego; bo w drugiej kolejności tu, w Wieluniu, zaraz po szpitalu zbombardowano kościoły, synagogę. Zniszczono ludziom życie - przemawiał prezydent. - Tamten świt, gdy wstawał 82 lata temu, to był dzień, który witał mieszkańców Wielunia i Polaków już w zupełnie innej rzeczywistości – rzeczywistości utraty wolności, ale przede wszystkim w rzeczywistości okupacji, grozy, cierpienia, utraty życia.

Wczesnym rankiem 1 września 1939 r. lotnicy Luftwaffe bezpardonowo zaatakowali przygraniczne miasteczko, pozbawione obrony wojskowej i celów militarnych. Podczas gdy na Westerplatte żołnierze bohatersko odpierali niemieckie natarcie, w Wieluniu ginęli cywile. Ci, którzy przeżyli naloty, w popłochu uciekali z miasta. Przyjmuje się, że w nalotach zginęło 1200 mieszkańców Wielunia, zniszczono ok. 75 proc. miejskiej zabudowy.

Bombardowanie Wielunia, 1 września 1939 r.:

W wieluńskich obchodach 82. rocznicy wybuchu wojny wziął udział Arndt Freytag von Loringhoven, ambasador Niemiec w Polsce. Byli też obecni m.in. ministrowie prezydenccy Wojciech Kolarski i Adam Kwiatkowski oraz Janusz Wojciechowski, unijny komisarz ds. rolnictwa i rozwoju wsi. Zgromadzeni na placu Legionów obejrzeli poruszającą etiudę muzyczno-teatralną. przygotowaną przez Elżbietę Kalińską i Zofię Szpikowską. Miało również miejsce przekazanie "ognia pokoju i pojednania".

Tradycją stało się już, że w przeddzień 1 września delegacja z Wielunia udała się na lotnisko w Polskiej Nowej Wsi niedaleko Opola. Było to jedno z miejsc (wówczas na terytorium Niemiec), gdzie stacjonowały samoloty Luftwaffe atakujące Wieluń. Został tam zapalony symboliczny znicz pokoju i pojednania, który do Wielunia zabrali uczestnicy biegu pamięci. W trakcie porannej uroczystości ogień został przekazany sztafetom z Sieradza, Burzenina i Ostrzeszowa.

Odmówiona została modlitwa międzywyznaniowa i odczytany apel pamięci. Na zakończenie swojego pobytu w Wieluniu prezydent Andrzej Duda złożył kwiaty przy pomnikach zlokalizowanych w trzech miejscach, w których znajdowały się budynki zniszczone w czasie II wojny światowej - kościół farny, synagoga i szpital pw. Wszystkich Świętych. Przy pierwszym obelisku głowie państwa towarzyszyli świadkowie bombardowania Wielunia. Tu także hołd ofiarom wojny oddali inni uczestnicy uroczystości.

Prezydent składa kwiaty przy pomniku upamiętniającym ofiary nalotów:

Andrzej Duda przyjechał na wieluńskie uroczystości po raz trzeci, tym razem jednak jako honorowy obywatel miasta. Tytuł ten został nadany prezydentowi w 2020 r. w uznaniu za „jego starania i wkład w przywracanie pamięci tragicznym wieluńskim wydarzeniom z 1 września 1939 roku”.

W swoim wystąpieniu prezydent podkreślił, że znajdujący się w Wieluniu dzwon upamiętnia wszystkie ofiary największego konfliktu zbrojnego w dziejach ludzkości, a było ich na całym świecie 60 mln. W dzwon uderzali wszyscy przywódcy państw obecni na obchodach w Warszawie przed dwoma laty. Polaków w czasie II wojny zginęło 6 mln, w przygniatającej większości cywili. Tylko niecałe ćwierć tysiąca poległych rodaków to byli żołnierze.

W dalszej części przemówienia Andrzej Duda wyraził stanowczy sprzeciw wobec oskarżania Polaków o udział w zbrodniach II wojny światowej. Mówił także, jak jego zdaniem należy rozumieć „przestrogę” z przesłania wygrawerowanego na wieluńskim dzwonie. Przekonywał zatem, że „nie można dać się zwieść i uwierzyć w to, że pokój jest wieczny i spokój jest wieczny, i że nikt nigdy nas nie zaatakuje”. Nawiązał tu do aktualnych wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej.

- Na świecie – zwłaszcza, niestety, w naszych okolicach – jest w ostatnich latach coraz więcej niepokoju. Widzimy nowe zjawiska, nowe sposoby rozwijania i budowania konfliktów, nowe sposoby wywoływania kryzysów. Nazywa się je często hybrydowymi. Nie jest to wojna, którą można by nazwać wprost, ale to działanie destabilizujące, burzące porządek w krajach, podminowujące pozycję krajów, podminowujące pozycję ich władz. Toczy się je na różne sposoby – i fizycznie, i werbalnie. Musimy na to odpowiadać zdecydowanie. I odpowiadamy. Nie pozwolimy naruszać naszych granic – mówił prezydent.

Burmistrz Paweł Okrasa mówił natomiast, że bicie dzwonu powinno być dla współczesnych także „wezwaniem do narodowego pojednania”. Nawiązał ponadto do wygłoszonych przy innej okazji słów prezydenta Dudy, że „współczesna Polska została ufundowana daniną krwi naszych przodków po to, abyśmy żyli w wolnej i niepodległej ojczyźnie”. Burmistrz podkreślił w tym kontekście wagę wolności osobistych, które „niestety w ostatnim czasie próbuje nam się ograniczać”.