Śmigłowcowe Mistrzostwa Świata 1981 w Piotrkowie. To było prawdziwe air show! ZDJĘCIA ARCHIWALNE

* Fragmenty z książki „Skrzydła nad Piotrkowem” autorstwa Agnieszki Warchulińskiej wydanej w 2013 r. Z okazji 100-lecia lotnictwa na ziemi piotrkowskiej - opracował Aeroklub Ziemi Piotrkowskiej:

Mistrzami Świata indywidualnymi i drużynowymi zostali Amerykanie. Pełne 8-załogowe reprezentacje wystawiły: USA i Polska (po 16 zawodników), 7-załogowe – ZSRR, RFN i Wielka Brytania (po 14 zawodników), 2 załogi Francja (4 zawodników). Wśród startujących w zawodach wzięły udział cztery załogi kobiece – trzy ze Związku Radzieckiego i jedna z Polski.

Do dziś wielu mieszkańców Piotrkowa z rozrzewnieniem wspomina jak znaczki „Solidarności” wymieniało u amerykańskich pilotów na puszki Coca-Coli i gumę balonową. I czego by nie powiedzieć o samych zawodach to warto zapamiętać, że to właśnie na piotrkowskim niebie spotkali się żołnierze NATO z żołnierzami Układu Warszawskiego.

Ceremonia otwarcia Śmigłowcowych Mistrzostw Świata miała miejsce w niedzielę 16 sierpnia 1981 roku na płycie nieistniejącego już dziś stadionu XXXV-lecia PRL przy ówczesnej ulicy Żarskiego, obecnie Dmowskiego. W obecności 15 tysięcy widzów z całego kraju i zagranicy, Komisji Wiropłatowej FAI (Międzynarodowa Federacja Lotnicza) z jej długoletnim prezydentem Ralphem P. Alexem, wybitnego konstruktora Charlesa Marchetti i Siergieja Sikorskiego, syna konstruktora Igora Sikorskiego rozpoczęto z wielką pampą lotnicze święto. Defilada przedstawicieli państw NATO i Układu Warszawskiego zrobiła na wszystkich ogromne wrażenie.

Podobnie jak pierwsze zaprezentowane tego dnia umiejętności pilotów śmigłowców – m.in. wstawienie z pokładu śmigłowca trzymanej na lince przez pilota-operatora butelki szampana do wiaderka. Imprezę obsługiwało 80 dziennikarzy, z czego 28 zagranicznych, w tym 22 ze Stanów Zjednoczonych. Uroczystość zamknięcia Mistrzostw odbyła się również na piotrkowskim stadionie, miało to miejsce 22 sierpnia 1981 roku.

Areną zmagań pilotów i operatorów było lotnisko przy ulicy Przemysłowej należące do Aeroklubu Ziemi Piotrkowskiej. Każdego dnia imprezy ściągało nań kilkanaście tysięcy osób. Od drugiego do piątego dnia mistrzostw rozegrano m.in. konkurencje obowiązkowe, każdego dnia jedną, były to: zlot na punktualność i akcja ratownicza, manewry precyzyjne, przelot nawigacyjny oraz slalom śmigłowcowy (z przeprowadzeniem między bramkami uczepionego do maszyny wiadra z wodą). Jedynie pierwsza miała miejsce na płycie stadionu. Do konkurencji nieobowiązkowych należał lot dowolny o Puchar Rosemary Rose, rozegrany w czwartek 20 sierpnia. Zwycięzcą tych zawodów został Karl Zimmermann z RFN startujący na śmigłowcu Bo 105. Amerykańscy piloci wygrali również drużynowo.

Najwięcej medali z Piotrkowa wywieźli przedstawiciele RFN – 1 złoty w locie dowolnym, 2 srebrne w klasyfikacji załóg i drużynowo oraz 2 brązowe w klasyfikacji załóg i w locie dowolnym. Sporą niespodzianką był tylko jeden medal pilotów ZSRR, srebrny w konkurencji lotu dowolnego. Polacy zdobyli drużynowo brązowy medal, zaś w klasyfikacji załóg najlepsza polska załoga uplasowała się na miejscu czwartym.

W ciągu siedmiu dni Mistrzostw na piotrkowskim lotniku widzowie mogli oglądać „w akcji” takie wojskowe maszyny, choć niektóre ze śmigłowców były pomalowane „cywilnie”, jak: Bell 205 i 206, Mi-1, Mi-2, Alouette II, AB-206 Jetranger III, Hughes-500D, Gazelle, Enstrom F-28, ponadto w Piotrkowie zaprezentował się bladopomarańczowych barwach jeden z dwóch wyprodukowanych w Świdniku w 1978 roku dla potrzeb Instytutu Ekologii Akademii Nauk śmigłowców Mi-2 SP-SPT.

We wtorek, 18 sierpnia 1981 roku, na piotrkowskim lotnisku bezkonkurencyjni okazali się Polacy. Podczas konkurencji przelot nawigacyjny, którą przygotował i prowadził z ramienia międzynarodowego zespołu sędziowskiego Zdzisław Dudzik, trener samolotowej kadry narodowej, co prawda pierwsze miejsce zajęli reprezentanci RFN – Konrad Hanses i Lothar Oehler, niemniej miejsca od 2 do 7 i 9 zajęły polskie załogi. Przy czym, co stanowiło ogromną niespodziankę, miejsce drugie przypadło Polkom – Teresa Ćwik-Maszczyńska i Anna Iwańska, tym samym panie okazały się najlepsze wśród rodzimych zespołów.

Co ciekawe, tego dnia po policzeniu punktacji i uwzględnieniu przez sędziów protestów i wyjaśnieniu okoliczności nieprawidłowych naliczeń okazało się, że na czele ogólnej punktacji znaleźli się Polacy przed Amerykanami. Także drużynowo prowadzili „nasi” przed RFN, USA, ZSRR i Wielką Brytanią. Ostatecznie konkurencje następnych dni dały Polakom drużynowo trzecie miejsce. Niemniej trzeci dzień IV Śmigłowcowych Mistrzostw Świata, jak zgodnie wtedy podkreślali komentatorzy, był polskim dniem. Ponadto nigdy wcześniej nie zdarzyło się, by aż 7 polskich załóg znalazło się w 10 najlepszych w jednej konkurencji.

Wśród Polaków w czasie mistrzostw najlepiej zaprezentowali się piloci: Artur Szarawara, Zbigniew Domina, Zdzisław Treder i Zbigniew Olszewski.