Piotrków: I LO im. Bolesława Chrobrego na archiwalnych fotografiach

Piotrków: I LO im. Chrobrego na archiwalnych fotografiach

Historia I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego sięga XVII wieku i wiąże się z przybyłymi do Piotrkowa zakonami pijarów i jezuitów. Jak opisuje Zenon Bartczak, wieloletni dyrektor szkoły (materiał źródłowy na stronie I LO), pijarzy przybyli do Piotrkowa w 1674 roku, a rok później otworzyli szkołę, która prowadziła swą działalność do 1832 roku. Wybitnymi wychowankami szkoły pijarskiej byli Stanisław Konarski, bracia Jacek i Stanisław Małachowscy, Józef Pawlikowski, Wacław A. Maciejewski oraz Kazimierz Stronczyński.

Okres działalności kolegium jezuickiego przypada na lata 1706 - 1773. Jezuici, dysponując dużymi funduszami, utworzyli w 1706 roku szkołę tzw. Stare Kolegium w zakupionych od mieszczan kamieniczkach przy ulicy Łaziennej. W 1740 roku u pijarów naukę pobierało 250 słuchaczy, w tym czasie u jezuitów było ich 40. Lata 1740 - 1741 zapoczątkowały okres zmagań piotrkowskiej szkoły pijarskiej z rywalizującą z nią o wpływy i supremację szkołą jezuicką.

TAK CHROBRY WYGLĄDA W ŚRODKU. MOŻECIE ZWIEDZIĆ POSZCZEGÓLNE PIĘTRA I PRACOWNIE

Kasacja zakonu jezuitów w 1773 roku i likwidacja ich szkoły w 1775 roku znacznie przyczyniła się do poprawiania warunków nauczania w szkole pijarskiej. Opustoszały nowoczesny budynek, którego budowę rozpoczęli jezuici w 1754 roku ( a dokończyli pijarzy w 1804 roku) został przekazany pijarom przez Komisję Edukacji Narodowej.

W 1784 szkoła liczyła 200 uczniów, z tego 148 rekrutowało się z województwa sieradzkiego, 50 pochodziło z innych województw, a 30 przypadało na miasto Piotrków, 2 pochodziło z Węgier, jeden z Prus. W 1786 roku wielki pożar Piotrkowa zniszczył budynki pijarskie. W 1788 za zgodą KEN-u pijarzy przenieśli swą szkołę do kolegium pojezuickiego.

Po II rozbiorze Polski Piotrków zajęli Prusacy. Budynki popijarskie przejęło państwo, kościół nabyła nowopowstała parafia ewangelicka. W tym czasie zmniejszyła się liczba uczniów. W okresie Księstwa Warszawskiego Kolegium jako szkoła wydziałowa zaczęło dźwigać się z upadku. W czasie odwrotu wojsk napoleońskich spod Moskwy budynki zostały zajęte na lazaret. Gmach główny zwolniły wojska rosyjskie dopiero w 1816 roku.

W 1827 roku szkołę przemianowano na Wojewódzką dla Województwa Kaliskiego. W okresie powstania listopadowego nauczyciel języka francuskiego Ludwik Guilmet utworzył za zgodą księży pijarów oddział, który wcielony został do wojsk powstańczych.

Po upadku powstania na szkolnictwo zakonne posypały się represje. Na mocy ustawy z 1833 roku Szkołę Wojewódzką w Piotrkowie przemianowano Rządowe Gimnazjum Województwa Kaliskiego. Pierwszym dyrektorem świeckim został Jan Siewieluński. W szkole pracowało 5 profesorów i 5 nauczycieli oraz ksiądz katecheta. W sześciu klasach (I - VI) naukę pobierało 154 uczniów. Warunki lokalowe szkoła miała dobre, laboratorium do nauczania fizyki i chemii oraz bibliotekę liczącą 1400 tomów. W następnych latach uruchomiono klasy VII i VIII (filologiczne i techniczne). W 1840 roku w szkole było 13 oddziałów i 340 uczniów.

Po powstaniu styczniowym na szkołę posypały się represje, musiał odejść na emeryturę dyrektor Karol Beithel. Wypierano język polski, zwiększano ilość godzin na naukę języka rosyjskiego. W tym trudnym dla społeczeństwa polskiego okresie pracowali w gimnazjum wybitni nauczyciele: Józef Fabiani, późniejszy dyrektor w polskiej szkole, Jordan Kański - matematyk i statystyk, autor opracowania historii szkół piotrkowskich, Roman Plenkiewicz - historyk literatury, autor licznych opracowań naukowych drukowanych w różnych pismach, Leon Rzeczniowski - historyk, autor opracowań dotyczących Łomży i Piotrkowa, Adam Kozłowski - matematyk, z zainteresowania wybitny humanista, tłumacz Petőfiego a także członek Towarzystwa Literackiego im. Petőfiego w Budapeszcie.

Pod kierunkiem wybitnych pedagogów zdobywali wiedzę uczniowie, którzy w przyszłości odegrali w różnych dziedzinach życia szczególną rolę: Władysław Biegański - wybitny lekarz, zwany "polskim Hipokratesem", Adolf Pawiński - dyrektor Archiwum Głównego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Marceli Nencki - światowej sławy lekarz fizjolog, Stanisław Jankowski - Delegat Rządu Emigracyjnego na Kraj. Na przełomie 1914/1915 roku Piotrków zajęły wojska austriackie. W 1916 roku władze austriackie wyraziły zgodę na utworzenie 8 klasowej Szkoły Społecznej.

W 1918 roku minister Antoni Ponikowski szkołę upaństwowił nadając jej imię Króla Bolesława Chrobrego.

Po klęsce wrześniowej i ustaniu działań wojennych, Gimnazjum i Liceum rozpoczęło swoją pracę. Jednak w połowie listopada Niemcy przerwali naukę, zamykając wszystkie szkoły w Piotrkowie. W listopadzie 1940 roku w budynku gimnazjalnym otworzyli szkołę powszechną dla chłopców, ale wkrótce i tę zamknęli przeznaczając budynek na szpital dla żołnierzy.

Profesorowie przystąpili do organizowania kompletów tajnego nauczania. Uczniowie podejmowali pracę, część była w konspiracji, walcząc z okupantem; harcerze IV Drużyny weszli w skład Szarych Szeregów.

W 2014 roku elewacja szkoły została wyremontowana. Tak budynek Chrobrego zmieniał się na przestrzeni lat.